Đột quỵ là một trong những căn bệnh nguy hiểm, có thể gây ra những di chứng nghiêm trọng hoặc thậm chí tử vong nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Nhận biết các dấu hiệu đột quỵ là bước đầu tiên và quan trọng nhất để ứng phó với tình huống khẩn cấp này. Bài viết này sẽ giúp bạn nhận biết rõ các dấu hiệu cảnh báo đột quỵ sắp xảy ra, từ đó chủ động bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình.
Các dấu hiệu đột quỵ sớm theo quy tắc BE FAST
Quy tắc BE FAST là một cách đơn giản và dễ nhớ để nhận biết các dấu hiệu cảnh báo đột quỵ. Mỗi chữ cái trong BE FAST đại diện cho một triệu chứng cụ thể:
- B (Balance – Thăng bằng): Người bệnh đột ngột cảm thấy chóng mặt, mất thăng bằng, khó khăn khi đi lại hoặc phối hợp động tác. Triệu chứng này có thể kèm theo đau đầu dữ dội.
- E (Eyes – Thị lực): Thị lực cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Người bệnh có thể nhìn mờ, nhìn đôi, hoặc mất thị lực một phần hoặc hoàn toàn ở một hoặc cả hai mắt.
- F (Face – Khuôn mặt): Một bên mặt của người bệnh có thể bị chảy xệ, méo miệng, đặc biệt rõ khi cười. Đây là một trong những dấu hiệu dễ nhận biết nhất.
- A (Arms – Cánh tay): Người bệnh có thể gặp khó khăn khi nâng một hoặc cả hai tay, cảm thấy yếu hoặc tê liệt ở một bên cơ thể. Bạn có thể yêu cầu người bệnh giơ cả hai tay lên để kiểm tra.
- S (Speech – Lời nói): Người bệnh có thể nói ngọng, nói lắp, khó phát âm, hoặc không hiểu được lời nói của người khác. Hãy yêu cầu người bệnh lặp lại một câu đơn giản để kiểm tra.
- T (Time – Thời gian): Thời gian là vàng trong điều trị đột quỵ. Nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào nêu trên, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức (số 115) hoặc đưa người bệnh đến bệnh viện gần nhất.
Các dấu hiệu đột quỵ sớm khác
Ngoài các dấu hiệu chính trong quy tắc BE FAST, còn một số triệu chứng khác cũng có thể báo hiệu đột quỵ đang xảy ra:
- Đau đầu dữ dội: Đột nhiên bị đau đầu dữ dội, cảm giác như “búa bổ”, “chặt đầu”, chưa từng trải qua cơn đau nào như vậy trước đây. Đây có thể là dấu hiệu của xuất huyết não, một dạng đột quỵ nguy hiểm.
- Chóng mặt, buồn nôn: Cảm giác chóng mặt, buồn nôn, nôn mửa xuất hiện đột ngột, không rõ nguyên nhân. Triệu chứng này thường đi kèm với yếu liệt một bên cơ thể, rối loạn thị lực, hoặc mất thăng bằng.
- Lú lẫn, mất ý thức: Người bệnh đột nhiên trở nên lú lẫn, không nhận biết được người thân, nói năng l incoherent, thậm chí ngất xỉu. Đây là dấu hiệu cho thấy não bộ đang bị tổn thương nghiêm trọng.
Cách xử lý khi phát hiện dấu hiệu đột quỵ
Phát hiện sớm và xử lý kịp thời là chìa khóa để cứu sống người bị đột quỵ. Khi gặp người có dấu hiệu đột quỵ, hãy thực hiện các bước sau:
Gọi cấp cứu ngay lập tức
- Số điện thoại: Gọi ngay số cấp cứu 115 hoặc số điện thoại cấp cứu y tế tại địa phương.
- Cung cấp thông tin: Mô tả rõ ràng và chính xác các triệu chứng của người bệnh, thời gian xuất hiện triệu chứng, và vị trí hiện tại của bạn để xe cấp cứu đến nhanh chóng.
Đảm bảo an toàn cho người bệnh
- Đặt người bệnh nằm nghiêng: Tư thế này giúp ngăn ngừa nguy cơ bị sặc, nghẹn do nôn mửa. Nên kê cao đầu khoảng 30-45 độ để giảm áp lực lên não.
- Nới lỏng quần áo: Cởi bỏ hoặc nới lỏng quần áo chật, thắt lưng, cà vạt… để người bệnh thở dễ dàng hơn.
- Không di chuyển người bệnh: Trừ khi người bệnh đang ở nơi nguy hiểm, không nên di chuyển họ để tránh gây tổn thương thêm.
Theo dõi tình trạng của người bệnh
- Kiểm tra hô hấp và mạch đập: Nếu người bệnh ngừng thở hoặc không có mạch, cần tiến hành hồi sinh tim phổi (CPR) ngay lập tức nếu bạn được đào tạo.
- Giữ người bệnh tỉnh táo: Nếu người bệnh còn tỉnh, hãy trò chuyện với họ, động viên họ thở sâu và đều.
- Ghi chép thông tin: Ghi lại thời gian xuất hiện triệu chứng, các loại thuốc người bệnh đang sử dụng, tiền sử bệnh lý (nếu có) để cung cấp cho nhân viên y tế.
Những điều không nên làm:
- Không cho người bệnh ăn hoặc uống: Điều này có thể gây nghẹn, đặc biệt khi người bệnh gặp khó khăn trong việc nuốt.
- Không tự ý cho uống thuốc: Tuyệt đối không cho người bệnh uống bất kỳ loại thuốc nào, kể cả thuốc hạ huyết áp, trừ khi có chỉ định của bác sĩ.
- Không áp dụng các biện pháp dân gian: Cạo gió, châm cứu… có thể làm mất thời gian vàng và khiến tình trạng bệnh nặng hơn.
Cách phòng ngừa đột quỵ hiệu quả
Đột quỵ có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe, khả năng vận động, và chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, tin vui là chúng ta hoàn toàn có thể phòng ngừa đột quỵ bằng cách thực hiện những thay đổi tích cực trong lối sống.
- Chế độ ăn uống khoa học: Ăn nhiều rau củ quả, hạn chế chất béo, cholesterol và muối. Bổ sung omega-3 từ cá, các loại hạt.
- Tập thể dục thường xuyên: Ít nhất 30 phút mỗi ngày, 4-5 lần/tuần.
- Kiểm soát huyết áp: Theo dõi huyết áp thường xuyên, điều trị nếu bị cao huyết áp.
- Từ bỏ thuốc lá: Hút thuốc lá làm tăng đáng kể nguy cơ đột quỵ.
- Hạn chế rượu bia: Nên uống có chừng mực hoặc tốt nhất là không uống.
- Giữ ấm cơ thể: Đặc biệt là vùng đầu, cổ, ngực, khi trời lạnh.
- Quản lý căng thẳng: Tìm cách thư giãn, giải tỏa căng thẳng như tập yoga, thiền, nghe nhạc…
- Kiểm soát bệnh lý nền: Điều trị tốt các bệnh lý như tiểu đường, mỡ máu cao,…sẽ giúp phòng ngừa đột quỵ hiệu quả.
Đột quỵ là một bệnh lý nguy hiểm, nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị nếu được phát hiện sớm. Hãy ghi nhớ quy tắc BE FAST và các dấu hiệu đột quỵ khác để có thể hành động kịp thời, bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người thân yêu.
